این کتاب اولین اثر منتشر شده از آثار استاد است که ابتدا بدون مقدمه کنونی، به چاپ رسید.
شاید کتاب رشد همه هدف نویسنده را از تلاشهای فکری و تربیتی در بر داشته باشد و این معجزه سوره کوچک عصر و تفسیر جالبی است که از آن ارائه شده؛ چرا که کلمه تکامل که معمول و مشهور در هدف آفرینش است را زیر سؤال میبرد و رشد را مطرح میکند.
تکامل در قرآن نیامده، اما رشد در قرآن پایگاه و استناد دارد و مفهومی برتر و دقیقتر است؛ چنانکه دو آیه تصریح دارند:
«يهْدي إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ وَ لَنْ نُشْرِكَ بِرَبِّنا أَحَداً» سوره جن، آیه ۲
«أَنَّا لا نَدْري أَ شَرٌّ أُريدَ بِمَنْ فِي الْأَرْضِ أَمْ أَرادَ بِهِمْ رَبُّهُمْ رَشَداً» سوره جن، آیه ۱۰
مقدمه کتاب، خواندنی و راهگشا برای بازگشت به قرآن و روشی نوین در تفسیر است که ضمن نقد اهداف سطحی، نیازی اجتنابناپذیر را به قرآن همچون نفسکشیدن نشان میدهد. این تفسیر از سورهای کوتاه است، اما شور و شیدایی را برای رشد، در فکر و دلِ خواننده میافکند و دغدغهای استوار در جان آدمی میکارد. افراد زیادی با این کتاب شروع کردند و به حاصلهایی رسیدند.
خود استاد گفته است: جای پای اشکهایش در شبی که این تفسیر را مینوشت، بر سطرسطر کتاب مانده است. هرچند بنا داشت بخشهای دیگری بیفزاید، اما سوگمندانه سفری ابدی نمود.
عناوینِ کتاب رشد:
- بحرانها و شتابهای
- ستمگر قربانیها و ستمدیدهها
- راه
- واژههای قرآن
- خسر
- رشد یا تکامل
- ضرورتِ رشد
- عوامل رشد
- سرمایهها
- نیازها
- بازارها و خریدارها
- خسارتها
- جبرانها
گزیدهای از کتاب: «عمل، ادامۀ عشق است و عشق، ادامۀ شناخت و انتخاب و شناخت و انتخاب هم ادامۀ فكر و عقل است. اين عشق، هم كار مىآورد و هم همكار مىسازد و هم شكيبايى و صبر و استقامت در كار.» صفحه ۵۴