سخنرانی عشق الهی

یکی از مسائل مهم اجتماعی که نسبت به خیلی از مسائل و بلکه همه مسائل جنبه ریشه‌ای دارد، مسئله حب و بغض در جامعه است. شهید بهشتی اندیشمند جامعه شناس انقلابی در یکی از جلسات تفسیری خود در ذیل آیه 160 سوره مبارکه بقره، به این مسئله پرداخته است.

در این مسئله شهید بهشتی ابتدا اصل قضیه را مطرح می‌کنند و بیان می‌کنند که اساسا سلامت یک جامعه مبتنی بر میزان حبّ و محبتی است که در میان مردم آن جامعه برقرار است. هرچند خیلی از مسائل وجود دارد که عامل خشونت است و حتی رفتار صحیح در آن موارد خشونت است اما با هر توجیهی، خشونت برای جامعهٔ غیر سالم است نه جامعهٔ سالم. همانطور که در مورد انسان هم همین‌طور است.

البته هرچند به صورت ایدئولوژیک جامعه باید مملو از محبت و خالی از خشونت باشد اما به صورت واقعی هیچ وقت امکان ندارد یک جامعه را بدون خشونت اداره کرد. مگر با ظهور حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه و یا برپایی قیامت. اما باید تلاش کرد که چهره اول جامعه محبت باشد نه خشونت و باید بر این مسئله مداومت کرد تا زمانی که از محبت ما سوء‌ استفاده نکنند.

سپس شهید بهشتی در ادامه صحبت‌هایشان به محور این محبت می‌پردارند. ایشان ابتدا دو نوع محبت طبیعی مانند محبت خویشاوند و محبت اعتباری مانند محبت هم‌وطنی را توضیح می‌دهند و در نهایت بیان می‌کنند که این دو نوع محبت به خاطر اقتضائاتشان نمی‌توانند محور حبّ در جامعه باشند و محبت مسلکی باید باشد. یعنی هم‌مسلکان به دلیل هم‌مسلکی به هم محبت کنند. و در بین مسلک‌ها و مکاتب مختلف، دین اسلام بیش از همه‌ٔ آنها این صلاحیت را دارد. هم به دلیل غنای خودِ مکتب از حیث تئوری و عملی و هم به دلیل تجربه‌ای که در این قرن‌ها در جوامع اسلامی مشاهده کردیم.

بنابراین در جوامع اسلامی باید تلاش کرد که محبت مسلکی و مکتبی گسترش پیدا کند.